Jarosław Klejnocki, Viktoria. Wiersze ostatnie, Nowy Świat, Warszawa 2009

Nowy, dziewiąty z rzędu tomik wierszy Jarosława Klejnockiego budzi nieodparte wrażenie podsumowania dotychczasowej drogi twórczej, zainicjowanej zbiorem „Oswajanie” w 1993 roku. W momencie rozpoczęcia swej wędrówki warszawski klasycysta stawiał w centrum poszukiwań literackich kwestię obcości bohatera lirycznego, rozumianą jako zerwanie więzi symbolicznej z rzeczywistością, wyobcowanie z komunikacji międzyludzkiej, a także jako silne poczucie niezgody na porządek bytowy, podszyte wrażliwością gnostyczną. Te trzy płaszczyzny egzystencjalnego niedopasowania spotykały się na gruncie poetyckiej filozofii podmiotu — człowieka dualnego, niepogodzonego ze światem i ze sobą, przenikniętego barokową „wątłością”, „niebacznością”, wewnętrznym rozdwojeniem, wahającego się między potrzebą wyrazistej tożsamości a pragnieniem wyzwolenia z ustalonej formy, łączonym z eskapistycznym doświadczeniem podróży. Renata Lis, znakomita komentatorka początków poetyckich Klejnockiego, napisała o nim słowa, które przez następnych kilkanaście lat nie straciły wiele ze swej interpretacyjnej przenikliwości: „Klejnocki jest poetą bez ojczyzny; pozostaje mu mekka tułaczek wołania”. Po szesnastu latach poeta nie rezygnuje bynajmniej z antropologii i ontologii sprzeczności, a także z neobarokowej zasady kontrapunktu w kreowaniu bohatera i świata swoich wierszy, ale wyraźnie przesuwa akcenty, nie pozostawiając czytelnikowi wątpliwości co do nowych wyborów. Read More →

Przemysław Czapliński, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, W.A.B., Warszawa 2009

Książkę Przemysława Czaplińskiego czyta się z zapartym tchem. Odkłada się ją z myślą, kiedy będzie można wziąć ją znów. To nie znaczy, że jest to pozycja na jeden wieczór, to raczej trudna lektura, nawet irytująca, wywołująca częstą niezgodę. Jednocześnie przekonywająca, przekonywająca tak bardzo, że można zapomnieć, że
nie traktuje o rzeczywistości, ale o literaturze. Read More →

Anna Piwkowska, Farbiarka, Znak, Kraków 2009

Na soczyście czerwonej okładce ósmego tomiku wierszy Anny Piwkowskiej umieszczono rozpłatany owoc granatu, jakby żywcem wyjęty z obrazów małych mistrzów holenderskich. Tyle tylko że granat wyszedł „spod” obiektywu, a nie pędzla mistrza. Signum temporis; każda epoka w każdej ze sztuk pięknych ma swoje środki wyrazu, jedne pojawiają się na scenie, inne z niej spadają; zawsze istnieje jednak szansa, że podniesie je na nowo jakiś młodszy lub starszy re–wizjoner. Wydaje się jednak, że z samą literaturą jest inaczej; że literatura „trzyma się mocno” i, mimo nowinek i wariacji stylistyczno–formalnych, istnieją stałe reguły, wymogi, które literatura wszelkiego kalibru spełniać powinna, by zostać dostrzeżoną; lub patrząc szerzej — by zdać egzamin czasu. Read More →