30 paź

Małgorzata Karolina Piekarska: Czerń kontra biel. Wystawa rysunku i grafiki Krzysztofa Figielskiego

Bądź bardzo, bardzo cichy, a wtedy zobaczysz rzeczy”. Ten cytat z haiku japońskiego poety Bashō Krzysztof Figielski przyjął jako swoje motto. Wiele lat temu, gdy przekroczył progi Wydziału Akademii Sztuk Pięknych, to było trochę jak wyniesienie, napisał w jednym z autobiograficznych tekstów.

Całkiem niedawno, po długiej pracy na komputerze, zobaczył drewniany klocek drzeworytniczy, który po prostu stabilnie spoczywał na stole: był konkretny, namacalny i nie znikał po wciśnięciu nieodpowiedniej kombinacji klawiszy. Tym samym prowokował. To pod wpływem tego wydarzenia postanowił wrócić do plastycznych korzeni. Zapragnął żyć, używając rąk. I tak powstał cykl gipsorytów i drzeworytów „Góra Analogii”, ciągle uzupełniany. Mówi się, że koniec jednego zawsze jest początkiem czegoś drugiego. Tak było i w przypadku Krzysztofa Figielskiego. Początkiem jego artystycznej drogi był koniec… szkoły podstawowej. „Jakoś tak się stało, że prace, które robiłem na zajęciach plastyki, zostały rozpoznane i to mnie zainspirowało” — mówi. A ponieważ wtedy miał codzienny kontakt z grafiką i drukowanym rysunkiem, w pismach, w książkach i chociażby w postaci plakatów, które pojawiały się w latach 70-tych na mieście, więc tu — na „graficznej ziemi” — postanowił szukać swojego miejsca. Read More →

30 paź

Adrian Sinkowski: Szymborska jako widowisko

Otwierać drzwi, które dawno otwarto, to rzecz ludzka, tak w życiu, jak w literaturze. Nie widzę w tym nic złego. Oczywiście, warto dopuszczać do siebie myśl, że argumenty, na które powołuje się czasem w recenzji — czy w twórczości, mówiąc ogólnie — zostały wyciągnięte na światło dzienne wcześniej, na długo przed tym, zanim nieświadomie ktoś do nich wrócił. To myślenie, bardzo mi bliskie, czerpie nieco z podejrzliwości wobec sztuki, która sama o sobie mówi, że otwiera przed odbiorcą nieznane przestrzenie. Owszem, niczym złym jest takie ambicje posiadać, mówić o nich głośno to raczej powód, aby owego kogoś podziwiać za uczciwość i odwagę. Powiedzieć, że moja twórczość tego dokonuje, to przejaw — może się mylę — megalomanii (mógłbym ją wybaczyć kilku najwyżej twórcom, z Szymborską i Różewiczem na czele). Read More →

30 paź

Tadeusz Sobolewski: Wyspa (fragment)

Wiatr chodzi po sosnowym lesie. Szumi ciężko i lekko. Bałtyk też szumi po środku wyspy. Głęboko w lesie jest się na pełnym morzu.

Tomas Transtromer (tłum. Zygmunt Łanowski)

2 lipca 1998 roku. Szwecja — Gotlandia. Na ścianie dworca morskiego w Nynashamn mapa z odwróconym obrazem — morze jako ląd. Fragment środkowego Bałtyku obramowany brzegami. W środku — Gotlandia.
Na nabrzeżu stoi młodziutka, ledwo opierzona mewa, czeka, przebiera nóżkami,szary tułów, głowa w kropki. Przed nią zatoka, na niej ruch, kajaki, motorówki, mewy, kaczki. Nasza mewa rozgląda się, czasem przysiada na swoich cieniutkich nóżkach jak na płozach. Obserwujemy ją z Anią. Na drugim brzegu modrej zatoki skały, zielone świerczki na skałach, nieliczne domki. Pejzaż bergmanowskich „Wakacji z Moniką”. Przypomina mi się czekanie w kolejce, z rodzicami, gdzieś na wakacjach, w dzieciństwie. Uczucie, że mi się nie należy, gdzieś tam wcześnie wpojone, do dziś dręczące. Że nie odrobiłem lekcji. Ale to nic, za chwilę „Patricia Olivia” zabierze nas do Visby.
Nieobyty z morzem, dopiero teraz odkrywam, że powierzchnia morska ma na sobie jasne i ciemne smugi, kanały, archipelagi. Widać je w słońcu. Na horyzoncie — sztuczne lądy, widma wybrzeży. Read More →

30 paź

Jacek Dehnel: Rorschach

Jeśli podejść do biurka, gdzie leży na stosiku innych zdjęć i pocztówek, wygląda jak plansza z testu Rorschacha, tyle tylko, że z prawej strony tło jest nieco ciemniejsze, a kształty — zamazane. Na szczęście jest  napis i pamięć — pamięć wież, odbić, gotyckiej architektury, pamięć innych widoków wyspy ze strzelistą iglicą, reprodukowanych w albumach „Najpiękniejsze miejsca świata”, pamięć jej nazwy. I napis „191 MONT– SAINT–MICHEL (Côté Est). — a LL –“.

Napis, z jego czytelnymi regułami, zawsze wszystko wyjaśni. Gdzie góra, gdzie dół, gdzie lewa, gdzie prawa. Trafiamy do krainy opisanego, czyli oczywistego i rozpoznawalnego. Read More →

30 paź

Joanna Mueller: krymu mir, cry & crime

przylecą tu na czole burzy / na skraj trzeciego światła
w tłuste wydajne zbożne czarnoziemy
w majdany proste jak protest
w muslimskie tłamsin-tłamsin
a tam w kraju kroi się kryzys
otwierają się banie z lękami
posady się chwieją w posadach
przyrasta zewnętrze / wnętrze kurczy się

Read More →

30 paź

Daria Ciunelis: Polish szok

Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Orbitalny Spisek 2: Mała Armia, Powergraph, Warszawa 2009

Do niedawna zapytana o dobrą, polską serię dla młodzieży, poleciłabym nieśmiertelnego „Tomka…” Alfreda Szklarskiego, mimo że realia początku XX wieku są całkowicie obce współczesnym nastolatkom. Zbiegiem okoliczności w ręce wpadł mi piąty tom serii Rafała Kosika o Felixie, Necie i Nice. Opowieść urywała się gwałtownie po 418 stronach słowami: „Ciąg dalszy nastąpi.” Na szczęście w tym samym czasie odbyła się premiera kolejnej części: „Felix, Net i Nika oraz Orbitalny Spisek 2: Mała Armia”, a w sprzedaży dostępne były jeszcze dwa pierwsze tomy. Przeżyłam głębokie zaskoczenie. Jak to możliwe, że mamy tak dobrą serię dla młodzieży, a właściwie nikt o tym nie mówi? Read More →

30 paź

Wojciech Kaliszewski: Jasność ukryta w ciemności

Julia Hartwig, Jasne niejasne, Wydawnictwo a5, Kraków 2009

Życie człowieka biegnie pomiędzy tym, co jasne i tym, co niejasne. Nie potrafimy tego zmienić i nie umiemy ostatecznie przekroczyć granicy, która wyzwoliłaby nas od konieczności nieustannego rozpoznawania siebie, innych i świata. Musimy więc żyć wplątani w tę odwieczną agonię prawdy i złudzenia, zmagając się z cieniem i przyjmując — jak chcieli stoicy — nieuchronność swojego losu. A to oznacza wezwanie do wyborów, do ciągłego samookreślania się i do — co najważniejsze — przyjmowania odpowiedzialności za siebie. Read More →