15 mar

Noty: POKAZ PROZY

Wydawnictwo Literackie‚ Kraków 2006, s. 396, 36 zł, ISBN 83-08-03899-9

Wydawca reklamuje tę antologię polskiej literatury współczesnej jako pokaz prozy „Złotej Dwunastki”. Przyjrzyjmy się jej zatem.
W kolejności alfabetycznej wygląda następująco: Stanisław Barańczak‚ Stefan Chwin‚ Paweł Huelle‚ Włodzimierz Kowalewski‚ Antoni Libera‚ Bronisław Maj‚ Zbigniew Mentzel‚ Jerzy Pilch‚ Eustachy Rylski‚ Olga Tokarczuk‚ Janusz Weiss‚ Adam Zagajewski. Nazwiska jak dzwon‚ czy jednak obecność wszystkich z nich jest uzasadniona? Read More

15 mar

Pożegnanie. Tomasz Strączek: W nieswoim krajobrazie (Ryszard Kapuściński 1932-2007)

Ryszard Kapuściński nie żyje. Kiedy „Wyspa” dotrze do czytelników wiadomość o jego śmierci zniknie z pierwszych stron gazet, ustępując miejsca innym informacjom. Życie zaakceptuje nawet największą tragedię, z czasem wypełni bieżącą treścią nawet najbardziej dotkliwą pustkę.

Ryszard Kapuściński nie żyje. Kiedy patrzę na jego zdjęcie, podobnie jak setki i tysiące innych ludzi, widzę dobrą, otwartą i przyjazną każdemu twarz. Widzę człowieka, który podawał rękę wszystkim, przejmował się zwykłym, ludzkim losem, starał się jak nikt inny zrozumieć świat – ten historyczny i ten obecny. Read More

15 mar

Noty: WITOLD WEDECKI, CZARNE RONDO

W.A.B., Warszawa 2006, s. 308, ISBN 83-7414-218-9

Wstrząsająca powieść o dramatycznych losach ludności Wileńszczyzny podczas II wojny światowej. Witold Wedecki obala utrwalone w świadomości mity‚ ukazuje problemy dziejowe z punktu widzenia zwykłego człowieka. Opisy walk partyzanckich stanowią w gruncie rzeczy pretekst do rozważań etycznych. Które postępki można usprawiedliwić strachem czy głodem‚ a które należy nazwać po prostu podłością i okrucieństwem. Read More

15 mar

Noty: Ewa Beynar-Czeczott, Mój ojciec Paweł Jasienica

Prószyński i S-ka, Warszawa 2006, s. 184, ISBN 83-7469-437-8

Polski Piastów”, „Polski Jagiellonów” i „Rzeczpospolitej Obojga Narodów” nie ma w księgarniach i nie będzie, dopóki nie zakończy się spór o prawa autorskie po zmarłym trzydzieści sześć lat temu autorze. A racje córki pisarza – Ewy Beynar-Czeczott wyłożone przez nią w zakończeniu książki „Mój ojciec Paweł Jasienica”, wydają się oczywiste. Read More

15 mar

Noty: Andrzej Stasiuk, Fado

Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006, s. 168, ISBN 83-89755-75-0

Pięknie opowiada Andrzej Stasiuk o kupionej w antykwariacie, mającej ponad sto lat, mapie komunikacyjnej cesarstwa austro-węgierskiego. W kolejną podróż do Belgradu weźmie ze sobą „całkiem współczesne mapy, mapy samochodowe, które starzeją się niezwykle szybko, mapy na dobrą sprawę jednorazowe. Przez ostatnie dziesięć lat zużyłem kilka map Słowacji, Węgier i Rumunii. Po prostu rozpadły się od ciągłego składania i rozkładania. Porwał je wiatr nad Wielką Niziną Węgierską i rozmoczył deszcz w Karpatach. Czy w ogóle istnieje lepsza metafora podróży niż zniszczona mapa? Czy jest szlachetniejszy rodzaj podróży, niż podróż śladami pisarza, którego książki się podziwia? Tak, to pielgrzymka. Ale przecież pielgrzymki to nic innego jak starsze siostry podróży jako takich”. Read More

15 mar

Noty: Władysław Bartoszewski, Dziennik z internowania

Świat Książki, Warszawa 2006, s. 264, ISBN 83-247-0553-8

W wielkim dorobku autora – historycznym, publicystycznym i wspomnieniowym – zamieszczony na pięćdziesięciu stronach druku dziennik obejmujący okres czterech i pół miesiąca nie jest, z pewnością, najważniejszą pozycją. Ale ten w końcu niezbyt długi okres to czas dla Polski niezwykle znaczący, wprowadzenie stanu wojennego, które nastąpiło, jak dobrze pamiętamy, 13 grudnia 1981 roku. Internowany tego dnia autor nie byłby sobą, skrupulatnym i niezwykle pilnym obserwatorem otaczającej rzeczywistości, gdyby w tak dramatycznym momencie nie zapisywał – na bieżąco – codziennych wydarzeń, nastrojów, oczekiwań, pogłosek, wszystkiego, co wydawało się godne zapamiętania. Historyk najlepiej wie, jak ważny jest taki równoległy zapis i do tego prowadzony systematycznie z dnia na dzień. Zawsze cenniejsze dla poznania przeszłości będą wszystkie dzienniki niż wspomnienia, czy pisane na emeryturze pamiętniki. Read More