15 cze

Wacław Holewiński: Warszawscy jakobini

Jarosław Marek Rymkiewicz – „Wieszanie”, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007

„Wieszanie” Jarosława Marka Rymkiewicza jest książką zadziwiającą. Znakomity poeta (ale i eseista) wziął się za bary z naszym narodowym charakterem. Tak, tak – wbrew temu, co napisał w nocie odautorskiej, to nie jest, albo inaczej, to nie jest tylko, książka o naszej historii. A jej odbiorcą z całą pewnością nie powinni się stać tylko „miłośnicy historii ojczystej” – tacy „którzy lubią czytać o tym, jak wyglądało życie polskie w dawnych czasach i jak żyli nasi przodkowie…”. Read More

15 cze

Magdalena Wojak: Na przekór drobinom błota

Wacław Holewiński, Droga do Putte, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2007

Kogo dziś interesuje życie barokowego malarza? Ile osób słyszało o Jacobie Jordaensie? Czy fabularyzowana biografia to gatunek na miarę naszych czasów? Wacław Holewiński na przekór wszystkim, także wbrew ówczesnym mieszkańcom Antwerpii, wydobywa z przeszłości postać mistrza szkoły flamandzkiej i ze strzępów faktów połączonych gliną własnej wyobraźni lepi swojego Jordaensa – człowieka i artystę.
W  najnowszej książce postępuje podobnie jak ów malarz, który, oglądając dzieło Rubensa, nie tylko je przeżywa i odczuwa niemal fizycznie, ale niejako ponownie tworzy, rozrabia farby, muska pędzlem. Autor „Drogi do Putte” wybiera kilka epizodów z biografii  Jordaensa i rozpina je na blejtramach narracji o zmiennym rytmie i nastroju. Read More

15 cze

Aleksandra Tetera: Po obu stronach lustra

Ignacy Karpowicz, Cud, Czarne, Wołowiec, 2007

Czytając nową powieść Ignacego Karpowicza nie sposób nie odnieść wrażenia, iż została ona posklejana z licznych szczątków historii opisywanych w kolorowych czasopismach. Ten tabloidalny kolaż nosi tytuł zapożyczony z wielu prasowych nagłówków – „CUD”.
Jeśli ktoś zna wcześniejszą (pierwszą) powieść Karpowicza pt. „Niehalo”, zapewne i w „Cudzie” nie zdziwi go połączenie (zderzenie) wielu przeciwstawnych motywów. W tym szaleństwie tkwi bowiem pewna metoda. Opisując fragment z życia współczesności, autorowi udaje się przekazać nam również kilka prawd uniwersalnych. Read More

15 cze

Daria Ciunelis: Homilia z drzwiczek kredensu

Mauela Gretkowska, Kobieta i mężczyźni, Świat Książki, Warszawa 2007

Manuelę Gretkowską można by śmiało okrzyknąć polskim Paulo Coelho, bowiem rodzi równie skrajne emocje – wyznawczynie spijają słowa z jej ust, kolejne książki traktując jak następny odcinek wydawanej cyklicznie biblii, a przeciwnicy żałują, że palenie na stosie przestało być zwykłym sposobem pozbywania się czarownic. Nie spłoną więc „Kobieta i mężczyźni”, choć przed sądem czytelników stają raczej „Kobiety i mężczyzna”, gdyż dopiero po tej zmianie tytuł oddaje właściwego ducha książki. Read More

15 cze

Krzysztof Masłoń: Dwa światy: istniejący i opowiedziany

Piotr Wojciechowski, Doczekaj nowiu, Świat Książki, Warszawa 2007

Sensacyjno-fantastyczno-przygodowa książka Piotra Wojciechowskiego jest w istocie rozprawą o relacjach polsko-rosyjskich, o naszym wzajemnym przyciąganiu i odpychaniu, o naturze „Moskali” i „Polaczków”. A przy tym udaną powieścią psychologiczną z niebanalnym wątkiem miłosnym.
Rzecz dzieje się w niedalekiej przyszłości. W Moskwie panuje chaos, ma miejsce zamach stanu, rozwiązana zostaje Duma i żeby nie dopuścić do kompletnej anarchizacji życia, Amerykanie – z pomocą Polaków, a jakże – postanawiają przywrócić tam demokrację, przy okazji restytuując… monarchię. Nowym carem będzie książę Dmitri Romanow, wcześniej antykwariusz na Zachodzie. A carycą? Oczywiście, Polka czy pół-Polka, bo córka Polki i potomka rodu Godunowów. Skojarzenia z Maryną Mniszech są w tym wypadku oczywiste i nieprzypadkowe. A cała skomplikowana operacja nosi wdzięczny i miły sercu kryptonim „Kossak Vodka”. Read More

15 cze

Aleksandra Tetera: Poetycka proza życia

Anna Janko, Dziewczyna z zapałkami, Nowy Świat, Warszawa 2007

Po przeczytaniu pierwszej powieści Anny Janko „Dziewczyna z zapałkami”, nawet dla tych, którzy nie znają biografii literackiej autorki, stanie się oczywiste, iż posiada ona bliskie kontakty także z poezją. W powieści zdecydowanie zaznacza się echo kilku tomików wierszy, wydanych wcześniej przez pisarkę.

Ewidentnym znakiem poetyckości w tej książce jest jej forma literacka. Tekst został podzielony na wiele osobnych segmentów. Czasami liczą sobie one zaledwie jedna linijkę, a najczęściej kilka stron tekstu. Każdy, posiada jakieś wytłuszczone słowa. Stąd wrażenie, iż poszczególne fragmenty pełnią rolę wierszy, a ich tytuły to owe wyróżnione wyrazy. Read More

15 cze

Marek Ławrynowicz: Gubernator na promenadzie

Borysław Bednarski, Biały gubernator, Miniatura, Kraków 2007

O Borysławie Bednarskim wiem niewiele. Na tylnej okładce wydanego przez krakowską „Miniaturę” „Białego gubernatora” znajdujemy jedynie informację, że autor urodził się w 1975 roku, mieszka w Kołobrzegu, jest lekarzem i rok temu debiutował w kwartalniku „Latarnia morska”. Jak widać Borysław Bednarski, choć przedstawiciel literackiej rodziny, nie czynił do tej pory zbyt wiele, by „zaistnieć” w naszej literaturze. Wydawca informuje też, że „niniejszy tomik jest debiutem książkowym” Bednarskiego. Wydawca i autor zachowują się nader skromnie. „Biały gubernator” (choć wydany w typowym dla krakowskiego wydawnictwa niewielkim formacie) to siedemdziesiąt cztery wiersze na dziewięćdziesięciu stronach. Nie jest to więc „tomik”, lecz całkiem pokaźny zbiór pokazujący w pełni możliwości poety. Powiedzmy od razu poety ciekawego, pod wieloma względami zasługującego na uwagę. Read More